3091 SAYILI TAŞINMAZ MAL ZİLYEDİNE YAPILAN TECAVÜZLERİN ÖNLENMESİ HAKKINDA KANUN NEDİR? NASIL UYGULANIR?
3091 sayılı kanun ile amaçlanan hukuki yarar; taşınmaz mal zilyedine herhangi bir tecavüz olduğu takdirde zilyedin taşınmazına yapılan tecavüzün yargıya taşınmadan daha kısa bir süre içerisinde ortadan kaldırılmasını amaçlayan bir kanuni düzenlemedir. Burada korunan hukuksal yarar mülkiyet değil zilyetliktir.
ZİLYETLİK NEDİR?
Zilyetlik Türk Medeni Kanununun eşya hukuku alanında düzenlenmiştir. En basit tabirle bir kimsenin taşınır yahut taşınmaz bir mal üzerinde ki fiili hakimiyetini ifade eder. Mülkiyet hakkı sahibi yani malik aynı zamanda zilyet olmayabilir. Örneğin malik taşınmazını bir kimseye kiraya verdiği zaman zilyetliği son bulur. Kiralayan kişi o taşınmazın yeni zilyedi olur.
3091 SAYILI KANUN KAPSAMINDA GÖREVLİ MERCİİ
Kanunun 2. maddesi gereği görev taşınmazın bulunduğu bölgeye göre değişmektedir. Tecavüze uğrayan taşınmaz il sınırları içerisinde kalıyor ise ( Antalya gibi ) ilin valisi yahut görevlendireceği bir vali yardımcısı; ilçe sınırları içerisinde ise ( Alanya gibi ) kaymakam taşınmaza yapılan tecavüzü veya müdahaleyi önler ve taşınmazı zilyedine teslim eder.
BAŞVURUDA BULUNMA SÜRESİ
3091 sayılı kanunun uygulanabilmesi iki tür hak düşürücü süre öngörülmüştür. Taşınmaza yapılan tecavüzün öğrenildiği tarihten itibaren 60 günlük hak düşürücü süre söz konusudur. Bunun yanında her halde tecavüzden itibaren bir yıl geçmiş ise bu kanun hükümleri uygulanmaz. Burada süreler zamanaşımı değil hak düşürücü süredir. Başvuru merci tarafından resen göz önüne alınır. Süresinde yapılmayan başvurular işin esasına girilmeden reddedilir.
SORUŞTURMA EVRESİ
Başvuru yapıldıktan sonra görevli merci muhtarlık vasıtası ile mütecavize bir tebligat yaparak keşif gününü bildirir ve varsa tanıklarını hazır etmesini ister. Aynı zamanda müştekiye de bu husus başvurusu esnasında söylenir. Soruşturma memuru keşif mahallinde taraf tanıklarını dinledikten sonra gerekli görür ise tarafsız kişileri ve ilgisine göre hazine, özel idare ve belediye temsilcilerini, köy muhtar ve ihtiyar kurulu üyelerini de dinleyebilir. Soruşturmayı görevli idari merci 15 gün içerisinde nihayete erdirmek zorundadır.
Bu kanun çerçevesinde verilen kararlar idari yargı yolu açık olmak üzere kesindir. Ancak, açık olan yazı ve hesap hataları karar veren yetkili makamca kendiliğinden düzeltilir. Taşınmaz mal üzerinde üstün sayılabilecek bir hakkı olduğunu iddia edenlerin yargı yoluna başvurması gerektiği kararda belirtilir. Buradan anlamamız gereken husus eğer merci tarafından aksi bir karar kurulur bu durumda hukuki olayın yargıya taşınması gerektiğidir. Yani söz gelimi kaymakamlık aleyhe bir karar verdiğinde bunu idari merci içerisinde valiliğe taşıyamıyoruz. Vali, görevlendirdiği vali yardımcısı yahut kaymakamın vermiş olduğu kararlar idari olarak kesin niteliktedir.
MERCİ KARARININ UYGULANMASI
Tecavüz yahut müdahalenin önlenmesi hakkında ki kararlar kararın infaz memuruna iletilmesinden itibaren, infaz memuru tarafından 5 gün içerisinde uygulanmak zorundadır. Görevli memur taşınmazı o anki durumu ile zilyedine teslim eder. Mahallin en büyük idari amirinin yazılı emri ile güvenlik kuvvetlerince gerekli tedbirler alınır.
TAŞINMAZA İKİNCİ KEZ TECAVÜZ EDİLMESİ
3091 sayılı kanun gereği tecavüz önlenip taşınmaz zilyedine teslim edildikten sonra aynı mütecaviz ikinci kez yahut onun yararına bir başka kişi ilk defa tecavüzde bulunur ise fiil ayrı bir cezayı gerektirir suç teşkil etmediği taktirde suçu işleyenler hakkında kanunun 15. Maddesi gereği;
a) Taşınmaz mal, kamu kurum veya kuruluşlarına ait bulunuyorsa veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan sahipsiz veya umumun menfaatine ait yerlerden ise altı aydan iki yıla kadar; şayet taşınmaz mal diğer tüzelkişilere veya gerçek kişilere ait ise üç aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
b) Tecavüz veya müdahale silahlı bir kişi veya silahsız olsalar dahi birden fazla kişiler tarafından yapıldığı takdirde (a) bendindeki cezalar bir kat artırılarak hükmolunur.
c) Tecavüz veya müdahale taşınmaz malı aralarında paylaşmak veya ortaklaşa kullanmak amacıyla iki veya daha çok kişinin birleşmesiyle işlenirse (b) bendi ile artırılan ceza ayrıca üçte bir oranında artırılır. Bu amaçla birleşen kişilerden en az birisinin silahlı olması halinde ise (b) bendi ile artırılan ceza ayrıca yarı oranında artırılarak hükmolunur.
Yukarıda sizlere kısaca 3091 sayılı kanunun ne olduğu, nasıl başvurulacağı ve nasıl uygulanacağı hakkında bilgilendirmede bulunduk. Ancak iş bu yazı küçük bir kesit olup benzer bir durum ile karşı karşıya gelmeniz durumunda bir avukatınıza başvurabilir yahut iletişim bölümünden veya internet sitemiz üzerinden tarafımızla iletişime geçebilirsiniz.
Saygılarımızla...